BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ EĞİTİM PROGRAMI
HAKAN SARI
Ş. ŞENAY İLİK
Bu kitabın amacı; geçmişten günümüze kadar çeşitli yasa ve yönetmeliklerle özel gereksinimli öğrencilerin
eğitiminde hazırlanması zorunlu hale gelmiş Bireysel Eğitim Programını (BEP) ayrıntılı bir şekilde paylaşmaktır.
Ayrıca bu paylaşımın amacı, başta özel eğitimciler olmak üzere özel gereksinimli öğrencilerle ilgili olan her öğretim
kademesindeki öğretmen ve uzmanlara yol göstermektir. Bu doğrultuda; bir BEP’in hazırlanmasından,
uygulanmasına ve uygulamadan da değerlendirilmesine kadar gerekli olan ilke ve uygulamalara çok farklı
türden örneklerle yer verilerek detaylı biçimde açık ve anlaşılır bir kitap ortaya çıkarılmıştır.
Yasal olarak bir BEP, özel eğitimin her bir kategorisinde bulunan her öğrenci için hazırlanması gereken bir
programdır. Bu kategoriler içerisinde zihin yetersizliği olan bireyler, üstün yetenekli olan bireyler, süreğen hastalıklı
olan bireyler, bedensel yetersizliği olan bireyler, dikkat eksikliği ve hiperaktiviteye sahip olan bireyler,
konuşma ve dil bozuklukları, özel öğrenme güçlükleri ve duygusal ve davranışsal güçlüğü olan bireyler gibi
özel gereksinimliler yer almaktadır. Dolayısıyla, bu çocukların gerek beyin fonksiyonlarının farklı çalışması gibi
nedenlerle gerekse organın işlev bozukluğu gibi nedenlerden dolayı bu çocuklara uygun eğitim ortamlarının
hazırlanması ve bireysel eğitim programının geliştirilmesi kaçınılmazdır. Ancak ülkemizde özel gereksinimli
çocuğu eğitecek olan öğretmenlerin ve uzmanların ve hatta ailelerin BEP konusunda beklendik düzeyde bilgileri
veya deneyimleri olmadığı da gözlenmektedir. Türkiye’nin yaklaşık % 12.3’ünün özel gereksinimli olması
ve bu bireylerin bir BEP’e ihtiyaç duymaları bu kitabın alana katkısının ne kadar önemli bir role sahip olduğu
en başta öğretmenler, uzmanlar ve ailelerin ve diğer ilgililer tarafından çok iyi anlaşılıp uygulanması gerekmektedir.
Aynı zamanda süreç içerisindeki farklı sınıf ve branşlarda çalışan öğretmenlerin ve uzmanların BEP
konusundaki rol ve sorumluluklarının anlaşılması öğretmen ve uzmanlar arasındaki işbirliğini ve verimini yükseltecek
ve yüksek nitelikli BEP geliştirme, uygulama ve değerlendirme sürecini de sağlayacaktır.
Bu kitap beş bölümden oluşmaktadır; Birinci bölümde, BEP sürecinde karşılaşılan teknik terimleri ve en
çok sorulan sorulara cevap verilmeye çalışılmıştır. İkinci bölümde, BEP geliştirme sürecinin özel gereksinimli
öğrencilerin ihtiyaçlarına göre örnek uygulamalarla anlatılmıştır. Üçüncü bölümde, tanılama ve değerlendirme
sürecinin farklı yaklaşımlara göre örnek uygulamalar da verilerek anlatılmıştır. Dördüncü bölümde ise BEP’te
yer alması gereken bölümlerle, bunların örnek uygulamalarına yer verilmiştir. Son bölümde ise, BEP’in değerlendirilmesinde
kullanılabilecek strateji, yöntem ve tekniklere yer verilmiştir. Kitabın ek’ler bölümde de örnek
BEP’ler ve BÖP’ler ve ölçüt bağımlı ölçü araçları bulundurularak uygulamacılara kolaylıkla hazırlanması için
yol gösterilmiştir. Yaklaşık dört yıl süren kitap hazırlığı sürecinde BEP konusunda yayınlanmış yerli ve yabancı bir çok kitap ve makaleler taranmıştır. Elde edilen veriler ışığında yazılan bu kitabın alana katkı sağlayacağına inanılmaktadır.